Świerk pospolity (Picea abies (L.) H.Karst)

Świerk pospolity (<i>Picea abies </i>(L.) H.Karst)

Świerk pospolity (Picea abies (L.) H.Karst); sosnowate (Pinaceae Spreng. ex F. Rudolphi)

Występowanie: naturalnie występuje w Polsce w dwóch pasach: na południu w górach (świerczyny) i na pogórzu oraz na północy kraju (poza terenami Pomorza i Wielkopolski, gdzie jego hodowla jest sztuczna); jego zasięg ogólny rozciąga się na północy Europy od Norwegii do Rosji, występuje także w Alpach, Sudetach, Karpatach oraz na Bałkanach. Na wschodzie sięga Uralu. Północna granica występowania przebiega w Norwegii.

Siedlisko: preferuje gleby silnie wilgotne lub wilgotne, kwaśne, z dużą ilością surowej próchnicy. W pasie środkowym Polski, z powodu zbyt niskich opadów, rzadko spotykany. Wytrzymuje duże mrozy, silny wiatr i obfite opady śniegu, jest cienioznośny.

Opis: drzewo długowieczne (nawet powyżej 500 lat), najczęściej osiąga wysokość ok. 40–50 m; w Polsce jest to średnio ok. 52 m, jednak w Europie spotyka się gatunki osiągające wysokość nawet ponad 60 m. System korzeniowy płytki talerzowy. Korona świerka jest smukła, o pokroju stożkowatym, na szczycie ostra. Igły odstające ku górze i ku bokom, ostro zakończone, kłujące, w przekroju czworoboczne, trójkątne lub soczewkowate. Gatunek jednopienny – na jednym osobniku występują osobno, zarówno kwiaty męskie, jak i żeńskie. Kwiaty męskie zebrane są w krótkie, kotkowate kwiatostany barwy żółtej; kwiatostany żeńskie w formie szyszki barwy czerwono-fioletowej. Szyszki zwisłe w dół z łuskami o zmiennych kształtach na szczycie. Łuski wspierające krótsze od nasiennych, tak że nie są widoczne w szyszce. Jest to gatunek o korze brunatnoczerwonej, płytko pękającej, z korowiną odpadającą w zaokrąglonych łuskach.

Inne cechy i zastosowania: gatunek lasotwórczy w strefie borealnej. W tajdze tworzy lasy mieszane z brzozą i sosną. W górach bory świerkowe tworzą piętro regla górnego (do 2200 m n.p.m.). Jest ważnym źródłem lekkiego, miękkiego drewna o jasnożółtawym zabarwieniu; używany jest do pozyskiwania celulozy oraz w budownictwie. Roślina ozdobna sadzona w wielu odmianach.