Brzoza brodawkowata – Betula pendula Roth

Brzoza brodawkowata (Betula pendula Roth); brzozowate (Betulaceae Gray)

Występowanie: rozprzestrzeniona jest na obszarach Europy i Azji; w Polsce pospolicie występuje na niżu oraz podgórzu; częsta w lasach z sosną (Pinus sylvestris L.), dębem (Quercus sp.), na wrzosowiskach.

Siedlisko: jest to gatunek wykazujący odporność na zanieczyszczenia powietrza oraz metale ciężkie, z tego powodu może być sadzony w pobliżu dróg i na terenach uprzemysłowionych. Rośnie dobrze na glebach lekkich, umiarkowanie wilgotnych, głównie na piaskach gliniastych; na glebach bardzo ubogich, suchych, kwaśnych i podmokłych przyjmuje postać krzewiastą; źle znosi przycinanie.

Opis: zwykle jest to drzewo lub krzew, osiągające do 25 m wysokości. Pączki brzozy są lepkie i nagie. Liście są zaostrzone na końcu, o piłkowanym brzegu i trójkątnym lub romboidalnym kształcie. Kotki (inaczej bazie, to popularne określenia na kwiaty brzozy) zebrane w kwiatostany. Zakwita na przełomie kwietnia i maja. Jej lekkie nasiona (orzeszki) zaopatrzone są w skrzydełka, z końcem sierpnia są rozsiewane przez wiatr (anemochoria). Charakterystyczna, biała kora, łuszczy się okrężnie; początkowo przyjmuje pomarańczowo-czerwone zabarwienie. Gałązki pokryte są brodawkowatymi przetchlinkami (stąd nazwa gatunkowa).

Inne cechy i zastosowania: Roślina ta znalazła liczne zastosowania. Jest wykorzystywana jako surowiec zielarski – a dokładniej wykorzystywane są młode liście, pączki, kora oraz pozyskiwany wiosną sok (oskoła). Sok z brzozy cechuje bogactwo witamin i minerałów oraz świetnie gasi pragnienie. Drewno wykorzystywane w stolarstwie i przemyśle chemicznym – z drewna brzozy wytwarza się, m.in. węgiel drzewny, kwas octowy, alkohol metylowy, a nawet smołę. Wraz ze wzrostem zainteresowania brzozą, pojawiły się liczne ciekawe odmiany tej rośliny. Największą popularnością cechują się odmiany o zwisłych pędach oraz liściach w kolorze purpury; popularne są także odmiany karłowate, z uwagi na ich efektowne kompozycje, z iglakami lub krzewinkami.

 

Opracowano na podstawie:

1986. Szafer, S Kulczyński, B. Pawłowski, 1986. Rośliny Polskie. Warszawa: PWN.
1987. Bugała, 1991. Drzewa i krzewy. Warszawa: PWRiL.
1988. Mayer, H.-W. Schwegler, 2007. Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”.

 

Przejdź do mapy