Klon pospolity – Acer platanoides L.

Klon zwyczajny (Acer platanoides L.); mydleńcowate (Sapindaceae Juss.)

Występowanie: naturalnie występuje on w Europie Środkowej i Wschodniej, na Kaukazie oraz Bałkanach; w Polsce jest powszechny na całym niżu i w niższych partiach górskich, rośnie w lasach mieszanych z bukiem (Fagus sylvatica L.) i lipą (Tilia sp.); sadzony w parkach i na skwerach.

Siedlisko: najlepiej rośnie w pełnym nasłonecznieniu lub półcieniu. Preferuje gleby dobrze przepuszczalne, piaszczyste, ilaste, gliniaste lub wapienne, o odczynie obojętnym; wykazuje wysoką tolerancję na ubogie podłoże i zanieczyszczenia środowiska.

Opis: drzewo, dorasta do nawet 25 mi. Jego korona ma kształt okrągławy lub parasolowaty. Gałęzie są masywne i mają brązową barwę; młodsze pędy są gładkie, o oliwkowej barwie z białymi plamkami. Kora pnia ciemnoszara, drobno, płytko, podłużnie spękana, nie łuszczy się w płatach. Gałązki nigdy nie tworzą listew korkowych. Pąki mają kształt jajowaty i rozwijają się na szczytach pędów. Liście są bardzo charakterystyczne; mają kształt dłoniasto-klapowany, 5-cio lub rzadziej 7-mio klapowane, o tępych zatokach między klapami, a klapach zatokowo ostro ząbkowanych. Wierzchnia strona liścia jest ciemnozielona, spodnia nieco jaśniejsza i bardziej błyszcząca. Młode ogonki liściowe z sokiem mlecznym. Kwiaty są drobne (mogą osiągać średnicę do 12 mm) i zebrane są w baldachogrona; rozdzielnopłciowe na jednym okazie (roślina jednopienna). Owoce to spłaszczone skrzydlaki (orzeszki) czyli niepękające owoce zaopatrzone w skrzydlaste wyrostki, które umożliwiają rozsiewanie za pomocą wiatru; ustawione pod kątem szeroko rozwartym, czasem prawie naprzeciwlegle. Kwitnie wcześnie, w kwietniu lub na początku maja, tuż przed listnieniem i w jego trakcie. Początkowo gładka kora, z wiekiem staje się popękana.

Inne cechy i zastosowania: Gatunek lasotwórczy oraz sadzony w celach dekoracyjnych. W uprawie występują liczne jego barwne i dekoracyjne kultywary. W Ameryce Płn. uważany za inwazyjny. Jego drewno stosuje się do wyrobu mebli lub w konstrukcjach drewnianych; liczne zastosowania do wyrobu przedmiotów codziennego użytku. Może być atakowany przez choroby grzybicze, m.in. przez workowce z rodzaju Verticillium oraz zgorzele. Gatunek podobny do klonu jaworu (A. pseudoplatanus) oraz do klonu polnego (A. campestre). Różni się od nich kształtem liści – cienką blaszką liściową oraz bardziej szpiczastymi wierzchołkami klap.

Czy wiedziałeś, że….

• … najwyższy klon zwyczajny rośnie właśnie w Polsce, w Puszczy Białowieskiej? Mierzy on aż 37 metrów i jest on najwyższym klonem rosnącym w Europie.
• … w Ameryce Północnej jest on gatunkiem inwazyjnym? Oznacza to, że stanowi zagrożenie dla flory i fauny tamtejszego ekosystemu, dlatego odradza się jego sadzenie.
• … klon zwyczajny jest gatunkiem wyjątkowo odpornym na zanieczyszczenia powietrza? Wraz z innymi gatunkami klonów stanowi jeden z najczęściej wybieranych do nasadzeń w miastach.
• … najgrubszy klon zwyczajny rośnie w okolicy miejscowości Sulęczyno, w pobliżu Gdańska? Obwód jego pnia wynosi 5,35 metra, średnica 1,70 metra.

 

Opracowano na podstawie:

1986. Szafer, S Kulczyński, B. Pawłowski, 1986. Rośliny Polskie. Warszawa: PWN.
1987. Bugała, 1991. Drzewa i krzewy. Warszawa: PWRiL.
1988. Zając, M.Zając, 2001. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
1989. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.

Przejdź do mapy